Kur’an‘a abdestsiz dokunmanın hükmü konusunda son iki yazıda durumlarını kısaca zikrettiğim rivayetler dışında “Ona temiz olanlar dışındakiler dokunmaz” mealindeki 56/el-Vâkı’a, 79 ayeti ile de istidlal edilmiştir. Bu istidlal konusunda şunlar söylenebilir:
- Bu ayet, elimizdeki “Mushaf“ı değil, Levh-i Mahfuz‘daki Kur’an‘ı anlatmaktadır ve maksat, ona dokunan meleklerin her türlü kir ve pislikten uzak olduğunu haber vermektir.
Ayetin bu durumu anlattığı kabul edilse bile, elimizdeki Mushaf‘ın da Levh-i Mahfuz‘dan indirilmiş ayetlerden oluştuğu gerçeği göz önünde bulundurulduğunda, burada Kur’an‘a gösterilmesi gereken saygı ve ta’zim bağlamında bize de bir uyarı bulunduğunu söylemek yanlış olmasa gerektir. Zira Levh-i Mahfuz‘daki Kur’an‘a sadece tertemiz olanların dokunabildiğinin vurgulanması, Kur’an‘ın ta’zim ve tebcil edilmesi gereken yüce bir “Kitap” olduğu vakıasını teyit eder ve hiç kimse, saygı gösterilmek bakımından elimizdeki Mushaf ile Levh-i Mahfuz‘daki Kur’an arasında fark bulunduğunu söyleyemez. (Burada, “Kur’an’a saygı ve ta’zim göstermek, muhtevasını hayata aktarmakla olur” türünden demagojilere sapılmasının bir anlamı yoktur. Zira bu noktada aykırı görüş ileri süren olmadığı gibi, Kur’an’a abdestsiz dokunmama konusunda hassas davranmanın ona saygı ile bağdaşmayacağını söylemek de mümkün değildir.)
- Bu ayetin nazmı, “ihbar” (haber verme) tarzında olsa da ayet nehy ifade etmektedir. Nitekim Kur’an‘da bu tarz ayetler mevcuttur. Mesela, “Zina eden erkek ancak zina eden kadınla veya müşrik kadınla evlenir…” (24/en-Nûr, 3) ayeti böyledir. Bu ayet her ne kadar “ihbar” tarzında ise de, bir hüküm bildirmektedir. Ayetin sonunda “Böyle bir evlilik mü’minlere haram kılınmıştır” buyurulmuş olması da bu hususu teyit etmektedir. Müfessirler içinde, bu ayetin, aynı surenin 32. ayeti ile nesh edildiğini söyleyenlerin bulunması da anlamlıdır. Zira nesh olgusunun “haber” üzerinde cereyan etmeyeceği aşikârdır.
- Önceki yazılarda zikrettiğim rivayetlerin, sadedinde bulunduğumuz 56/el-Vâkı’a, 79 ayetinin hükmünü beyan/tefsir sadedinde varit olduğunu söylemek de yanlış olmasa gerektir.
Netice olarak gerek 24/en-Nûr, 3 ayetinin nasıl anlaşılması gerektiğindeki ihtilaf, gerekse konuyla ilgili rivayetlerin sıhhatiyle ilgili ihtilaflar sebebiyle, Mushaf‘a el sürmenin hükmü konusundaki delillerin delalet ve sübut bakımından kat’î olmadığını söylemek zorundayız. Herhangi bir şeyin “haram” olduğunu söyleyebilmek için delalet ve sübut bakımından kat’î olan delil(ler)in mevcudiyeti şart olduğu içindir ki ulema, Mushaf‘a abdestsiz olarak dokunmanın “haram” değil “mekruh” olduğunu söylemiştir. Zira konuyla ilgili delillerin (Kur’an ayeti bağlamında) delaleti ve (ilgili hadisler bağlamında) sübutu “zannî“dir.
Doğruyu Allah Teala bilir.
Milli Gazete – 11 Aralık 2003