Bir süre önce, İnsan Yayınları’nın neşrettiği son kitaplardan ikisini gönderme jestinde bulunan editör Ahmet Murat’a teşekkür ederek başlamam gerekiyor.
Kitaplardan ilki Ahmet Demirhan’ın derleme ve çevirisi: Heidegger ve Teoloji. Kitap, Demirhan’ın uzun önsözüyle başlıyor ve ardından Heidegger’in teoloji konusundaki yaklaşımını keşfetmeye çalışan derinlikli, yetkin yazılarla devam ediyor.
Katolik bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen ve önceleri Cizvit papazı olmayı hedefleyen Heidegger, bir süre sonra Felsefe çalışmaya karar vermiş ve Katolikliği terkederek Protestan olmuştur. Ancak burada da karar kılmamış, en son durak olarak –Nietszche’nin ateizminin etkisi altında– Hristiyan inancını tamamen terketmiştir. Ancak 1976’daki ölümünden bir yıl sonra yayımlanan bir söyleşisinde “Bizi ancak bir Tanrı kurtarabilir” diyen, çağın bu ünlü düşünürünün düşünce macerası ve Teoloji ile ilişkisi hakkında meraklılarına önemli kapılar açan bir çalışma.
İnsan yayınlarının ikinci kitabı ise Doç. Dr. Dilaver Güler’in Fusûsu’l-Hikem ve Mesnevî’de Peygamberlerin Öyküleri.
Kitaba yazdığı Giriş’te İbn Arabî ile Mevlana’nın kısa biyografilerini veren ve eserlerini (üzerinde yapılan çalışmalarla birlikte) tanıtan yazar, daha sonra İbn Arabî-Mevlana etkileşimi konusu üzerinde duruyor ve onların birbirlerinden etkilenmiş olduklarını kabule meylediyonr. (Yazar burada, konu şahsi hakkındaki düşüncesini kitabın sonunda vereceğini belirtmesine rağmen, Sonuç kısmında bu noktaya değinmemektedir.) Burada her iki eserdeki üslup ve tavır farklılıklarına da dikkat çekiliyor.
Ardından Peygamberler konusunu ele alan yazar, konunun Fusûs ve Mesnevî‘de işleniş biçimi hakkında bilgi veriyor ve bu meyanda, mezkûr iki eserin konuya bakışını aktarıyor. Yine bu bölümde özellikle İbn Arabî’nin tarih boyunca tartışma konusu oluşturmuş bulunan Nübüvvet-Velayet ilişkisi, Hatm-i Nübüvvet-Hatm-i Velayet, Tasarruf… gibi birçok meseledeki görüşlerine giriyor ve derli-toplu bilgiler veriyor.
Kitabın ikinci kısmında ise Ulu’l-Azm peygamberlerin bu iki eserde yer verilen kıssalarına geçiliyor ve bu kıssalardan müelliflerin çıkardığı neticeler aktarılıyor.
Burada bahsi açılmışken Toshihiko İzutsu’nun İbn Arabî’nin Fusûs’undaki Anahtar-Kavramlar adıyla Prof. Dr. Ahmet Yüksel Özemre tarafından çevrilen ve Kaknüs yayınları tarafından neşredilen çalışmasına değinmeden geçmek eksiklik olur.
Esasen M.Ö. VI. yüzyılda Çin’de yaşamış olan Lao-Tzu ile M.S. XII. yüzyılda İspanya’da doğmuş olan İbn Arabî’nin düşüncelerinde merkezî yer işgal eden kavramlar arasında bir karşılaştırma yapmak maksadıyla kaleme alınmış olan (yazarın tesbitine göre her iki ismin düşünce dünyası arasında şaşırtıcı benzerlikler vardır) iki ciltlik bir kitabın ilk cildinin çevirisi olan bu çalışma, İbn Arabî’nin Fusûsu’l-Hikem‘inden önce okunması gereken bir “anahtar kitap” hüviyetindedir.
Milli Gazete – 19 Eylül 2012