“Ka’b -radiyallahu anh- gibi güvenilir bir tabîin bu bilgiyi kendisi mi uydurmuştur?” diyen acemi müdafiimiz, anlaşılıyor ki bu sözün “hükmen merfu” olabileceğini anlatmak istemekte, fakat seviyesi ancak bu kadarına yetmektedir. Onun yerine meseleyi ben tavzih edeyim: Sahabe veya Tabiun’dan birisinin, içtihada açık olmayan bir meselede söylediği söz Usul kitaplarında ve Hadis şerhlerinde “hükmen merfu” olarak nitelendirilir. Efendimiz (s.a.v)’e açıkça izafe edilmediği halde bu söze “merfu” hükmü verilmesi, Efendimiz (s.a.v)’den başkasından alınmış olabileceğini gösteren bir delil veya karine bulunmaması durumuyla sınırlıdır.
Radiyuddîn İbnu’l-Hanbelî, Kafvu’l-Eser şerhinde şöyle der: “Kavlî hükmen merfu’un misali, kadîm kitaplardan –ki İsrailî kitaplar bunlardandır– nakilde bulunmayan sahabînin, içtihada açık olmayan bir konuda söylediği sözdür. (…) Bunun merfu hadis hükmünde olmasının sebebi şudur: İçtihada açık olmayan bir meselede söz söyleyen kişiye o konuda birisinin bilgi vermiş olması gerekir. Sahabî ise ya Hz. Peygamber (s.a.v)’den, ya da bazı kadim kitaplardan bilgi almıştır. Söz konusu sahabî, bu kitaplardan bilgi alan birisi değilse, naklettiği bilgiyi Hz. Peygamber (s.a.v)’den aldığı taayyun eder…” (el-Fer’u’l-Esîs, Yusuf Ağa Kitaplığı (Konya), no: 626, 49a-b)
Bu kaideyi Tabiun kuşağına uygulayacak olursak şunu söylemek durumundayız: Tabiun’dan birisinin, içtihada açık olmayan bir konuda söylediği bir sözün Efendimiz (s.a.v)’e ait olarak kabul edilebilmesi için, o kişinin, Sahabe veya güvenilir Tabiun dışında bir kaynaktan bilgi alan birisi olmaması gerekir.
Ka’b el-Ahbâr’ın İsrailiyat nakilcisi olduğu ayan-beyan ortada olduğuna göre, onun “bayraklılar ve topal adam” hakkındaki sözü, sahih bir nakil tarafından teyit/tasdik edilmedikçe –üzerine tasavvur inşa etmek şöyle dursun–, en azından ihtiyatla karşılanmalıdır.
- “İmâm-ı Suyûtî Hazretleri gibi büyük bir âlim ve diğer meşhur muhaddisler bu Hadis-i şerîf hakkında: “Mütevâtir Haber’dir.” diyerek, Ümmet-i Muhammed’i tutup uydurma ve yalan bir söze mi bağlamışlardır?”
Bir başka iftira, bir başka hezeyan ve bir başka “katmerli cehalet” örneği daha! Ka’b el-Ahbâr’dan bir tek senedle gelen ve bir önceki yazıda da belirttiğim gibi şahid veya mütabii de olmayan “bayraklılar ve topal adam” rivayetinin “mütevatir haber” olduğunu söyleyebilmek için ya Usul-i Hadis’ten tamamen bihaber, ya da “denge” problemi yaşıyor olmak gerekir…
Acemi müdafiimiz tarafından ismi zikredilen müelliflerin hiç birisi Ka’b el-Ahbâr’ın bu sözünün mütevatir olduğunu söylememiştir. Sadece Ikdu’d-Dürer sahibi Yusuf b. Yahya, Mehdi (a.s) öncesinde vuku bulacak fitne, olay ve delaletleri anlatan haberlerin mütevatir olduğunu söylemiştir ki, bundan, Ka’b el-Ahbâr’a ait sözün tevatürünün söylendiği anlamı çıkmaz. Bu ifade, Mehdi (a.s) öncesi birtakım büyük fitneler, olaylar ve karışıklıklar çıkacağını anlatan rivayetlerin tevatürünü kasdetmektedir. Aksi takdirde Mehdi (a.s)’ın zuhurundan önce meydana gelecek en cüz’î hadiseleri dahi anlatan rivayetlerin –söyleyeni kim olursa olsun ve ne anlatırsa anlatsın– tamamının mütevatir olduğunu söylemek gerekir ki, böyle bir şey söyleyen kimse bilmiyoruz.
- 12. “Tahric” kelimesinin sözlük anlamına bakması bile kâfi iken bu iddia ile ortaya çıkması, eğer cehâletten kaynaklanmıyorsa doğrusu çok büyük bir yalan ve çok büyük bir iftirâdır! Çünkü zâten Hadis ilminde “Tahric”in mânâsı; “Resulullah Aleyhisselâm’dan gelen bir Hadis’i ilk râvîlerine dayandırıp, onların rivâyetlerinden çıkarmak”tır!..”
Benim bu sözden anladığım şu: Herhangi bir sözün senedini ortaya koyduğunuz zaman o söz “sahih hadis-i şerif” olur. Dolayısıyla Ka’b’dan gelen söz de senedli olduğu için Efendimiz (s.a.v)’e aittir!!
Yukarıdaki cümleleri başka türlü “anlamlı kılmak” mümkün değil. Ve eğer anlatılmak istenen buysa, Usul-i Hadis’e yapılmış gerçekten “orijinal” bir katkı ile karşı karşıya bulunuyoruz demektir! Ancak bu “orijinal katkı”nın bazı “küçük” maliyetleri olacaktır. Mesela özellikle “mevkuf” ve “maktu” hadisler ya bir an evvel “tahriç edilip” merfu hadis haline getirilmeli, yahut bu kavramlar ivedilikle Usul’den ihraç edilmelidir!
Seviye yoksunluğunun bu derecesinin ortalıkta “evliya müdafii” edasıyla dolaşmasına mı, yoksa insanları yalan-yanlış bilgilerle aldatmasına mı yanmalı, kararı okuyucuya bırakıp Pazar günü bu meseleye nokta koyalım.:
Milli Gazete – 19 Ağustos 2006