Kesilen hayvanın üzerine Allah Teala‘nın adının anılması, burada hayli yer tutacağı için tadadından sarf-ı nazar edeceğim birçok ayet ve hadisin delalet ettiği gibi şarttır. Allah Teala‘nın adını kasden terk ederek kesim işlemi yapan kimsenin kestiği hayvanın yenmeyeceği konusunda Hanefî, Mâlikî ve Hanbelî fukahası görüş birliği halindedir.^[1]Muhammed Takî el-Osmânî, Kadâyâ Fıkhiyye Mu’âsıra, 393. Hayvan keserken Besmele‘yi unutarak terk eden kimsenin kestiği hayvanın etinin yenebileceği konusunda ise yine mezkûr üç mezhebin ulemasının ittifakı mevcuttur.

İmam eş-Şâfi’î‘nin görüşüne gelince, daha önce bu köşede bir nebze tanıtmaya çalıştığım, Pakistan‘ın yetiştirdiği son dönem ulemadan Muhammed Takî el-Osmânî‘nin bu noktadaki tahkiki önemli bir hususa işaret etmektedir. Aşağıya alıyorum:

“İmam eş-Şâfi’î (rh.a)’ye gelince, ondan nakledilen meşhur görüş, ona göre kesim sırasında Besmele çekmenin vacip değil, sünnet olduğu şeklindedir. Bu itibarla kesim yapan kimse Besmele‘yi kasden terk etse dahi kesilen hayvanın eti ona göre helaldir.

“Ne var ki eş-Şâfi’î‘nin Kitâbu’l-Ümm‘üne müracaat neticesinde ortaya çıkan şudur: O, kesim esnasında Besmele‘yi kasden terk eden kimsenin kestiğinin helal olduğunu açık bir şekilde söylememektedir. Onun açıkça belirttiği husus, kesim yapan kişinin Allah Teala‘nın adını anmayı unutması durumunda kestiği hayvanın etinin helal olduğudur. Onun (el-Ümm‘deki) ibaresi şöyledir: “Müslüman bir kişinin (av için) eğitilmiş köpeğini veya kuşunu av üzerine gönderdiği zaman Besmele çekmesi hoşuma gider. Eğer unutarak Besmele çekmez ve avcı hayvan da avı öldürürse avın etini yiyebilir. Zira mezkûr iki avcı hayvanın avı öldürmesi, avın kesilmesi yerine geçer. Kişi, hayvan boğazlarken Besmele çekmeyi unutsa, kestiği yenir. Zira Müslüman, Besmele çekmeyi unutmuş olsa dahi (başkası adına değil, münhasıran) Allah Teala adına hayvan boğazlar.”

“Öte yandan İmam eş-Şâfi’î (rh.a), bilahare, hayvan keserken Besmele‘yi hafife alarak terk eden kimsenin kestiğinin helal olmadığını açıkça söylemektedir…:

“Müslüman, eğer Allah Teala‘nın ismini unutarak terk etmişse, kestiği yenir. Eğer istihfafen (hafife aldığı, önemsemediği için) terk etmişse, kestiği yenmez.” (…)

“Bu ifadeler, İmam eş-Şâfi’î (rh.a)’nin mezhebinin, hayvan keserken Besmele‘yi kasden terk eden kimsenin kestiğinin helal olduğunu mutlak olarak ifade etmemektedir. Ona göre Besmele‘yi hafife alarak ve önemsemeyerek terk eden ve bunu adet haline getiren kimsenin kestiği haramdır. Bu ise, helallık hükmünün onun nazarında Besmele’nin hafife alınarak ve önemsenmeyerek değil, bir veya iki kere terk edilmesi durumuna münhasır olmasını ifade eder ki, bu surette bile kesilen etin hükmü kerahetten hali değildir. Çünkü İmam eş-Şâfi’î “…Besmele çekmesi hoşuma gider” demektedir. Şâfiî fukahası, Besmele‘nin kasden terkinin mekruh olduğunu ve böyle yapan kimsenin günahkâr olacağını tasrih etmiştir.”^[2]A.g.e., 393-4.

Milli Gazete – 4 Aralık 2005