Geçen hafta ilk kısmını cevaplamaya çalıştığım sorunun, cevabını bu haftaya bıraktığım ikinci kısmı şöyleydi:

“Yatsı namazının ilk sünneti diğer mezheplerde kılınmamaktadır. Kılınmasına dair Hanefilerin delilleri kuvvetli değildir. Biz o zaman hangi delile göre yatsı namazının ilk sünnetini kılıyoruz?”

Cevap

Yatsı namazının ilk sünnetinin hükmü ve delili ile ilgili olarak 4 Aralık 2003 tarihinde –yine bir okuyucu sorusuna cevap olarak– bir yazı yazmıştım. ^[1]http://www.ebubekirsifil.com/index.php?sayfa=detay&tur=gazete&no=130 Orada da belirtildiği gibi, Yatsı namazında önce kılınan 4 rekâtlık namaz hakkında hususi bir delil yoktur. Bu namaz, “Dileyen kimse için her iki ezan (ezan ve kamet) arasında namaz vardır” ^[2]el-Buhârî, “Ezan”, 14, 16; Müslim, “Salâtu’l-Musâfirîn”, 304… hadisinin umumi hükmünden istinbat edilmiştir.

Ayrıca Efendimiz (s.a.v)’in, “Hiçbir farz namaz yoktur ki, öncesinde iki rekât olmasın” buyurduğu rivayet edilmiştir. (İbn Hibbân, VI, 208, 35; ed-Dârekutnî, I, 267…) Her ne kadar bu rivayet, İbnu’l-Cevzî tarafından el-Mevdû’ât’da zikredilmiş ve ravilerinden Hibbân’ın “yalancı” olduğunun söylendiği belirtilmiş ise de, İbn Hibbân ve ed-Dârekutnî’nin zikrettiği senedlerde bu zat yer almaz. Bu sebeple İbn Hibbân rivayeti hakkında Şu’ayb el-Arnaût, “İsnadı kavidir (kuvvetlidir)” ifadesini kullanmış, ed-Dârekutnî’nin es-Sünen’ine et-Ta’lîku’l-Muğnî adıyla tahriç ve ta’lik yazmış olan el-Azîmâbâdî de bu rivayet hakkında sükût etmiştir.

İbn Hacer de Fethu’l-Bârî’de (II, 426) Cuma namazının farzından önce iki rekât namaz kılmanın meşruiyetine kail olanların en güçlü delillerinden birinin bu rivayet, diğerinin de yukarıda zikrettiğim hadis olduğunu söylemiştir.

Bu gibi delillerin umum ifadelerinden istinbat edildiği için ulema, ağız alışkanlığı olarak “Yatsının ilk sünneti” diye ifade ettiğimiz bu namazın “sünnet” değil, “müstehab” olduğunu söylemiştir. Dolayısıyla “sünnet-i gayri müekkede” diye de ifade edilen bu namazı diğerleri gibi “müekked sünnet” olarak görmek ve mutlaka devam edilmesi gereken bir namaz olarak takdim etmek doğru değildir.

Yukarıda geçen “Hiçbir farz namaz yoktur ki, öncesinde iki rekât olmasın” hadisi umum ifade etmekle birlikte, bazı namazlar bu umumi hükmün dışındadır. Ebû Dâvud, İbn Huzeyme, Abdürrezzâk, Ebû Ya’lâ ve daha başkaları tarafından nakledildiğine göre Hz. Ali (r.a), Efendimiz (s.a.v)’in, Sabah ve İkindi namazları dışında her farz namaz öncesinde iki rekât namaz kıldığını söylemiştir.

Konunun diğer ayrıntıları için yazının başında zikrettiğim yazıya bakılmalıdır. Ayrıca İ’lâu’s-Sünen’in VII. cildinde de konuyla ilgili sadra şifa bilgi bulunmaktadır.

Milli Gazete – 16 Eylül 2007