Soru
(…) Size ibadet ile ilgili bir iki sualim olacaktı. Birincisi , Hanefi fıkıhına göre Namaz oturuşundaki Teşehhüdlerde “La İlâhe” denirken, sağ elin şehadet parmağı kaldırılıp “İllallah” denirken indirilmesi sünnettir. Bunu yaparken baş parmak ile orta parmak halka edilip diğer iki parmak bükülmelidir. Birçok kimseler bu sünneti gereği üzere yapamayacaklarından dolayı bunun terk edilmesini uygun görenler vardır.” deniliyor kaynaklarda. Fakat Hanefi fıkhında böyle geçtiğini hangi dönem hanefi eserlerden anlıyoruz? Bizzat İmam Ebu Hanife, İmam Muhammed , İmam Ebu Yusuf veya İmam Tahavi (Allah onlardan razı olsun) den böyle bir içtihad gelmiş midir ? Bu konuya delil gösterilen hadisleri okudum, fakat Hanefi mezhebinde “illallah” derken indirileceği söyleniyor ve mesele reddetme ve tasdik ile açıklanıyor. Ancak bu son dönem hanefi ulemasından mı gelmiştir yoksa Selef’den beri gelmekte olan bir uygulama mıdır tereddütlerim var.
İkinci sualim Allah Resulu (sallallahu aleyhi vesellem ) e yapılan bir salavat ile ilgili. Özellikle bazı İslami cemaate mensub kardeşlerimiz arasında bir uygulama görüyorum. Her farz namazın arkasından Salaten Tüncina isimli salavatı okuyorlar ve ‘…ve’l afat….’ kısmında avuçlarını aşağıya doğru çeviriyorlar. Efendimizin (sallallahu aleyhi vesellem) bazı durumlarda ellerini ters çevirip dua yaptığıyla ilgili hadisleri okudum. Fakat bu salavat bize hadislerle mi gelmiştir ? Ben hadis kitablarında böyle bir salavata rastlamadım. Her namazın arkasından bunu okumak bid’at değil midir?
Son sualim de sakalın kesilmesinin Dört Mezheb alimlerince de haram kabul edildiği ifade ediliyor birçok eserde. Bu konuda bilgi almak istiyorum.
İlim ve Takva da birbirimizle yardımlaşmayı Cenab-ı Hak (celle celaluhu) dan niyaz ederim. Ve’l hamdu lillahi Rabbil alemin
Cevap
Teşehhüd’de otururken sağ elin şehadet parmağını kaldırmak sünnettir. Bunun keyfiyeti konusunda ise birkaç görüş vardır:
- Sağ elin bütün parmakları yumruk şeklinde yumulur, sadece işaret parmağı açık kalır.
- Sağ elin baş parmağı ile orta parmağı halka yapılır , işaret parmağı açık kalır (yani el tam olarak yumruk şeklinde sıkılmaz)
- Sağ el yumruk yapılır; baş parmak, orta parmağın üzerine konur. İşaret parmağı açık kalır.
4 Hiçbir parmak yumulmaz. El açık olarak dizin üzerinde durur. Sadece işaret parmağı havaya kaldırılır.[1]İ’lâu’s-Sünen, III, 104 vd.
Zafer Ahmed et-Tehânevî (Tanevî), bu uygulamaların hangisinin tercihe şayan olduğu konusunda Ali el-Karî’nin Tezyînu’l-İbâre isimli risalesinden ve daha başka eserlerden naklen, “Lâ ilâhe” derken işaret parmağının kaldırılacağı, “illallâh” derken de indirileceği görüşünün tercihe şayan olduğunu nakletmiştir.
İmam Muhammed, el-Muvatta’da Teşehhüd’de sağ elin işaret parmağının kaldırılacağı konusunda bir rivayet naklettikten sonra, “Biz de Hz. Peygamber (s.a.v)’in yaptığı gibi yaparız. Ebû Hanîfe’nin de kavli budur” der.[2]el-Muvatta, 67.
Abdülhayy el-Leknevî bu rivayeti şerh ederken, İbnu’l-Hümâm’ın Fethu’l-Kadîr’inden ve eş-Şumunnî’nin Şerhu’n-Nukâye’sinden naklen, İmam Ebû Yusuf’un el-Emâlî’sinde de aynı görüşün zikredildiğini nakleder. Dolayısıyla o da mezhebin diğer iki imamıyla aynı kanaattedir.[3]et-Ta’lîku’l-Mümecced, I, 464.
Haftaya devam edecek.
Milli Gazete – 25 Mart 2007