Soru:

“Buda Hz. Davud as. Olabilir mi? İncir hikayesindeki benzerlikten Abdullah Aymaz bey Zamanda bahsetmişti.”

Cevap:

Soruda belirtilen yazıda (Zaman, 18.7.2005) Hz. Davud (a.s)’ın değil, Hz. Zülkifl (a.s)’ın adı geçmektedir. Doğrusu da budur. Dolayısıyla soruda bir zühul bulunduğu açıktır. Bahsi geçen yazıda kullanılan ifadelerin, meseleyi sadece bir “ihtimal” seviyesinde tutmaya özen gösteren kelimelerden seçilerek oluşturulduğu dikkat çekmektedir.

Bahsi geçen yazıda zikredilmese de, bu meseleyi orada geçtiği şekliyle daha önce gündeme Muhammed Hamidullah hoca getirmiştir.^[1]İslam Peygamberi, I, 649. Mesele, –Hamidullah’ın ifadeleriyle– şudur:

Diğer bir şekli bilinmeyen ve Kur’an’da geçen^[2]21/el-Enbiyâ, 85; 38/Sâd, 48. bu isim (Zü’l-Kifl), “Kifl’li” veya “Kifl’e mensup” manasına gelmektedir ve bu Kur’an tefsircileri bu şehrin “Kapilavastu”, yani Gotama Buda’nın doğduğu şehir olduğunu (isimdeki benzerlikten hareketle) ileri sürerler. “Zü’l-Kifl” aynı zamanda “besleyici” yahut “besin”, “gıda” manalarına da gelmektedir. Burada hatırlatalım ki Filiozat adlı müsteşrik alim (…) Gotama Buda’nın bir devlet başkanı olan babasının adını Sudodana ve devlet başşehrinin de Kapilavastu olduğunu söyler. Sudodana’nın manası “temiz besin”, “saf yiyecek”dir.

Daha sonra Hamidullah hoca, 95/et-Tîn suresinin 1-3 ayetlerini zikrederek, orada geçen “Emin şehir”in Mekke’ye işaret ettiğini, “Sina (Sînîn) dağı”nın Hz. Musa (a.s)’ı ve “Zeytin” ağacının ise Hz. İsa (a.s)’ı hatırlattığını söyleyerek, ayette geçen “İncir” ağacının, yabani bir İncir ağacının (Bo veya Bodhi ağacı) dibinde irfana ulaşan Buda’yı hatırlattığını ileri süren bir müfessir çıkmadığını söyleyerek sözlerini tamamlar.

Kur’an’da sadece iki yerde zikredilen Zü’l-Kifl ismi hakkında ne Kur’an’da ne de hadislerde daha fazla bilgiye rastlamak mümkündür.^[3]et-Tirmizî’nin naklettiği bir rivayette sadece “Kifl” adı geçmektedir. Kaldı ki İbn Kesîr (Kasasu’l-Enbiyâ, I, 379) bu rivayetin “cidden garib” ve … Continue reading Bu durum bazı müfessirleri, Zü’l-Kifl ismiyle anılan kişinin bir peygamber olmayabileceği sonucuna götürmüştür. Nitekim Ahmet Cevdet Paşa da bu kanaatte olmalıdır ki, Kısas-ı Enbiya’sında bu isme yer vermez. Diğer çalışmalarda, tefsir ve tarih kaynaklarında Zü’l-Kifl ismi hakkında verilen bilgiler ise hemen tamamen bazı sahabî ve tabiîlerden nakledilenve güven vermeyen rivayetlere dayanmaktadır.

Yine de Kur’an’da Hz. İsmail, İdris ve Elyesa (hepsine selam olsun) ile birlikte anılması, onun bir peygamber olması gerektiğini düşündürmektedir. Buda olması ihtimali ise, yukarıda geçen çağrışımlar dışında herhangi bir bilgiye dayanmamaktadır. Gerek Budist öğretinin temelini teşkil eden “ızdırap, karamsarlık, tenasuh, nirvana” gibi kavramlar, gerekse Allah ve ahiret inancı gibi bir peygamber tebliğinden beklenen temel hususların bu öğretide yer almıyor oluşu, Buda’nın bir “peygamber” olarak değerlendirilebileceği görüşünü savunanlar tarafından cevaplandırılabilmiş değildir. Doğruyu Allah Teala bilir.

Milli Gazete – 30 Ocak 2006