Tasavvuf’un klasik kaynaklarından “Kûtu’l-Kulûb”da Ebû Tâlib el-Mekkî şöyle der: “Bilinmelidir ki, Kur’an’ın müşahede, keşif ve melekûtun zuhuru ile olan fehmini, kendisinde şu hasletlerden birisi bulunan bir kul bulamaz: O hasletler şunlardır: “En azıyla bile olsa bid’at amel yapmak, günah işlemekte ısrar etmek, kalbinde kibir bulunmak. Hevasının kalbine yerleşmesi ve ona meyilli olması. Dünya muhabbeti içinde bulunması. İmanında hakka ermeyen bir kul olması. Yakîninin zayıf olması veya okuduğuna vakıf olan bir kimse olmaması. Onun sadece harflerine ve kendi … Devamını Oku
Katkıya Tepki, Tepkiye Katkı
Bu köşede okuduğunuz son iki yazı, Marife dergisinde yer alan bir makale hakkındaki düşüncelerimi yansıtmayı hedefliyordu. İlk yazıdan sonra makale sahibinin e-mail yoluyla tarafıma ilettiği mesaj –ki buraya aktarmıştım– “katkı beklentisi”ni dile getiriyordu. Ben de bir önceki yazıda kendisine teşekkür etmiş ve ardından düşüncelerimi –bu köşenin izin verdiği muhteva ve boyutta– dile getirmeye çalışmıştım. Dr. Yaşar Yiğit’in Salı günü ilettiği e-mail mesajı aynen şöyle: “Sayın Sifil! Makaleyi lütfen biraz daha dikkatle ve Batılı veya Doğulu şeklinde nitelendirme … Devamını Oku
Kadının Şahitliği Meselesi ve Bir İtiraz – II
Yiğit’in bir yandan “Birçok ilim adamının da kabul ettiği gibi, kadınların geneli bakımından unutkanlık, erkeklere nispetle daha fazla söz konusu olmaktadır” (s. 92) derken, diğer yandan ilgili hadise itiraz etmesi de ayrı bir çelişki olarak dikkat çekmektedir. Zira eğer unutkanlığın kadınların geneli bakımından “hâlâ” geçerliliğini koruyan bir hususiyet olduğunu kabul edeceksek, Yiğit’in bizzat kendisinin biri çırpıda yıktığı bir anlayışı bütün makale boyunca savunmak gibi bir tutarsızlığa düştüğünü söylememiz kaçınılmaz olacaktır. Bu durumu, Yiğit’in “Bu tür yorumların hiç … Devamını Oku
Kadının Şahitliği Meselesi ve Bir İtiraz – I
Salı günkü yazımda, Marife dergisinin 1. sayısında yer alan bir makale üzerinde dururken “Çağdaş (daha Türkçesi “Batılı”) değer yargılarının etkisi altında ezilen ve İslam’ı, “özür dileyici” bir tavırla “savunduğunu zanneden” bu yaklaşım, bir ayet ya da hadise yöneltilen Batılı ya da Batı patentli bir eleştirinin aslında İslam’a yöneldiğini bir türlü fark edemiyor. “Bu eleştiri bu ayeti böyle anlayanları, ya da bu hadisi eserinde zikredenleri hedefler, İslam’ı değil” demekle, aslında içi boşaltılmış bir İslam’ı savunduğunu sanıyor ve tabii … Devamını Oku
“Marife” Dergisi – II
Marife‘nin ikinci sayısında birlikte okunması gereken iki yazı bulunuyor: Dr. Fethi Ahmet Polat’ın “Modern ve Postmodern Düşüncede Kur’an’a Yaklaşımlar, Arkoun, Hanefî ve Ebû Zeyd Örneği” başlıklı makalesi (7-25), görüşleri İslam dünyasında ve tabii ülkemizde İslamî entelektüel çevrelerde hayli yankı uyandıran mezkûr üç ismin Kur’an anlayışlarını derli-toplu biçimde özetlemesi bakımından oldukça güzel. Polat’ın Doktora tezinin bir özetinden ibaret olan bu makale, Arkoun, Hanefî ve Ebû Zeyd’in Kur’an (dolayısıyla vahiy, dolayısıyla Allah) telakkisini önce kendi eserlerinden aktarıyor, ardından da … Devamını Oku
“Marife” Dergisi – I
Önümde Marife dergisinin şu ana kadar neşredilmiş 3 sayısı duruyor. Selçuk İlahiyat’ta devam etmekte olan Doktora programım için geçen hafta Konya’ya gittiğimde, çoktandır eksikliğini hissettiğim, her sayısı dolu dolu olan derginin 3 sayısını da aldım ve ilk sayısını (Bahar/2001) hemen okudum. Diğer sayıları da ara vermeden okumak üzere şöyle bir karıştırdım. Değerli araştırmacı Dr. İbrahim Hatiboğlu’nun makalesi ilk dikkatimi çeken yazı oldu. Modernistler’in Sünnet anlayışı hakkındaki Doktora tezinden tanıdığımız Hatiboğlu, makalesinde Fazlur Rahman’ın Hadis ve Sünnet kavramlarına … Devamını Oku
Usul-i Fıkıh Tüketildi Mi? – II
Usul-i Fıkh’ın yetersizliği konusundaki iddiaların bir yönüyle teolojik yaklaşım farklılığı ile sıkı bir irtibat içerdiğini gözden uzak tutmamak gerekir. “İyi” ve “kötü”nün nasıl tayin edileceği konusundaki teolojik tartışmalarda Ehl-i Sünnet, sem’î delili belirleyici kılmıştır. (Her ne kadar bu bağlamda Mâturîdiyye, ilk bakışta “iyi ve kötünün aklîliği” noktasında Mu’tezile ile yakınlaşma eğiliminde görünürse de, son tahlilde vahye dayalı emir ve yasakların tümünün akıl tarafından bütün yönleriyle ihata edilemeyeceğini ve vahyî emir/yasakların “zorunlu” olarak değil de “Allah’ın rahmetinin” bir … Devamını Oku
Din, Mucize ve Rasyonel Düşünce
Mucize konusundaki yazıların ilkinin ardından e-posta adresime şöyle bir mesaj aldım: “İnsanlığın uzaya gittiği bir zamanda yaşıyoruz ve siz mucize “rivayetleri” ile iştigal ediyorsunuz. Kendinizi “rasyonel düşünme keyfinden” niçin mahrum ediyorsunuz?..” Buraya aktardığımdan biraz daha uzun olan ifadeler içinde aklımda kalan bunlar oldu. Mesaj sahibi ile kişisel polemiğe girerek meseleyi “kapalı devre” işlemek istemediğimden, kendisine cevap yazmaktansa buraya taşımayı tercih ettim. Ancak dilerse yine de yazışabiliriz. Hemen söyleyeyim ki, doğrusunu isterseniz “rasyonel düşünme keyfi” ifadesini kullanmakla rasyonalitenin … Devamını Oku
Modernistler ve Mucize – III
Hz. Peygamber (s.a.v)’e Kur’an dışında mucize verilmediğini söyleyenlerin ileri sürdüğü 29/el-Ankebût, 48-51. ayetlerinde, geçen yazıda söylenenlere temel oluşturan bir husus mevcuttur. Zira bu ayetlerde Hz. Peygamber (s.a.v)’e, “mucizelerin ancak Allah katında” olduğunu söylemesi emir buyurulmaktadır. Bunun anlamı, mucizenin ancak Allah Teala murad ettiğinde vuku bulabileceğidir. Gerek bu ayetlerden, gerekse bahse konu iddiaya dayanak olarak ileri sürülen diğer Kur’an beyanlarından hareketle Efendimiz (s.a.v)’e kevnî mucize verilmediğini söylemek doğru olsaydı, aynı şeyi pekala diğer peygamberler hakkında da ileri sürmek … Devamını Oku
Usul-i Fıkıh Tüketildi Mi? – I
Kur’an ve Sünnet’i “anlama” konusunda tarih içinde geliştirilmiş Usul-i Fıkıh (anlama yöntemi) disiplininin günümüzde artık miadını doldurduğu yolundaki iddialar “temcit pilavı” niyetine sıklıkla gündeme getiriliyor. Bir okuyucumun konu hakkındaki sorusundan hareketle (daha önce de bazı vesilelerle ele aldığım) bu konuya zaman zaman dönmek gerektiği anlaşılıyor. Bilindiği gibi Usul-i Fıkıh disiplini, başka birçok disiplinin ilgi alanına giren konuları ele almakta ve belli bir sistem içinde işlemektedir. Ancak bunu yaparken o konuları, ilgili disiplinlerin el atmadığı bir boyutta irdelemekte … Devamını Oku